Bệnh TPD Trên Tôm: Nguyên Nhân, Triệu Chứng, Phòng Và Trị Hiệu Quả

Bệnh TPD (Translucent Post-larvae Disease) là một trong những bệnh nguy hiểm mới nổi trên tôm thẻ chân trắng ở giai đoạn giống (post-larvae). Bệnh gây hao hụt nặng nề tại các trại sản xuất giống, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng con giống và hiệu quả nuôi trồng thủy sản. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ giúp bạn hiểu rõ về bệnh TPD trên tôm, bao gồm nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết, cách phòng và hướng xử lý hiệu quả.

Bệnh TPD là gì?

TPD (Translucent Post-larvae Disease) là bệnh xảy ra ở giai đoạn ấu trùng hậu ấu (PL), đặc biệt từ PL4 đến PL15. Tên gọi “translucent” xuất phát từ đặc điểm dễ nhận thấy là cơ thể tôm trở nên trong suốt bất thường, kèm theo hiện tượng yếu và chết hàng loạt.

Đối tượng nhiễm bệnh:

• Tôm thẻ chân trắng (Litopenaeus vannamei)
• Giai đoạn post-larvae trong trại giống.

Nguyên nhân gây bệnh TPD trên tôm

Hiện nay, tác nhân chính gây ra bệnh TPD vẫn đang được nghiên cứu. Tuy nhiên, các nhà khoa học nghi ngờ một số nguyên nhân sau:

• Vi khuẩn Vibrio spp.: Loại vi khuẩn phổ biến trong nước, có thể tấn công tôm yếu hoặc stress.
• Virus chưa xác định: Có khả năng là tác nhân chính gây bệnh.
• Yếu tố môi trường: Nước ô nhiễm, mật độ nuôi cao, chất lượng thức ăn kém.
• Quản lý trại giống chưa nghiêm ngặt: Dẫn đến mầm bệnh phát sinh, lây lan nhanh chóng.

Triệu chứng nhận biết bệnh TPD trên tôm

Tôm post nhiễm bệnh TPD thường có các biểu hiện đặc trưng:

• Cơ thể trong suốt, đặc biệt là phần bụng và gan tụy.
• Tôm bơi yếu, chậm chạp, kém phản xạ khi khuấy nước.
• Giảm ăn, tụ tập ở đáy bể.
• Tỷ lệ chết cao, đặc biệt sau 1 – 3 ngày xuất hiện triệu chứng.

Không xuất hiện triệu chứng điển hình của các bệnh khác như phân trắng hay gan tụy hoại tử, nên rất khó nhận biết nếu không quan sát kỹ.

Tác hại của bệnh TPD

• Giảm tỷ lệ sống ở giai đoạn post.
• Ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất trại giống.
• Gây thiệt hại kinh tế lớn do hao hụt, chậm phát triển.
• Làm giảm chất lượng con giống, ảnh hưởng đến giai đoạn nuôi thương phẩm.

Cách phòng bệnh TPD trên tôm hiệu quả

Để phòng ngừa bệnh TPD, cần kết hợp nhiều biện pháp quản lý và sinh học:

Chọn giống sạch bệnh:

• Sử dụng tôm post từ trại giống đạt chuẩn SPF (Specific Pathogen Free).
• Kiểm tra tôm bố mẹ định kỳ bằng PCR để loại trừ mầm bệnh.

Quản lý môi trường:

• Duy trì chất lượng nước ổn định, kiểm tra pH, độ kiềm, nhiệt độ thường xuyên.
• Khử trùng nước đầu vào bằng ozone, UV hoặc chlorine.
• Không nuôi với mật độ quá cao.

Có thể bạn quan tâm: Ứng dụng AioT trong ngành nuôi thủy sản

Vệ sinh trại giống:

• Sát trùng định kỳ bể nuôi, dụng cụ bằng iodine, BKC.
• Quản lý tốt hệ thống lọc – đặc biệt quan trọng trong bể ương.

Tăng cường sức đề kháng cho tôm:

• Bổ sung vitamin C, E, men tiêu hóa, beta-glucan vào thức ăn.
• Tránh gây sốc nhiệt hoặc thay đổi môi trường đột ngột.

Cách xử lý khi tôm post bị nhiễm bệnh TPD

Khi phát hiện dấu hiệu nghi ngờ bệnh TPD, cần xử lý nhanh chóng để giảm thiệt hại:

Cách ly bể bệnh:

• Di dời hoặc tiêu hủy toàn bộ tôm bệnh nếu tỷ lệ chết cao.
• Không sử dụng bể nước đó để tiếp tục ương giống.

Sát trùng toàn bộ hệ thống:

• Sử dụng chlorine 30ppm – 50ppm, giữ trong 24 – 48 giờ.
• Sau đó xả nước, rửa sạch bằng nước ngọt hoặc nước biển sạch.

Tăng cường kiểm tra và giám sát:

• Kiểm tra chất lượng nước, tôm post mới nhập, dụng cụ,…
• Ghi nhật ký kỹ lưỡng để tìm ra nguyên nhân và ngăn ngừa tái phát.

Bệnh TPD trên tôm là một thách thức lớn đối với ngành sản xuất giống thủy sản hiện nay. Việc phòng bệnh hơn chữa bệnh là nguyên tắc quan trọng. Do đó, người nuôi cần chủ động kiểm soát chất lượng con giống, môi trường và quy trình kỹ thuật trong suốt quá trình ương tôm post.