Làm gì để tăng cường khả năng hấp thu dinh dưỡng ở tôm?

Trong quá trình nuôi, khả năng hấp thu dinh dưỡng ở tôm là yếu tố quyết định đến hiệu quả sử dụng thức ăn, tốc độ tăng trưởng, sức đề kháng và lợi nhuận của người nuôi. Tuy nhiên, hệ tiêu hóa của tôm khá nhạy cảm với các yếu tố môi trường, khẩu phần ăn và mầm bệnh. Vì vậy, để tối ưu hóa hiệu quả hấp thu, người nuôi cần có chiến lược quản lý toàn diện – từ dinh dưỡng đến môi trường và sức khỏe đường ruột.

Cơ chế hấp thu dinh dưỡng ở tôm

Quá trình hấp thu dinh dưỡng ở tôm chủ yếu thông qua hệ tiêu hóa gồm miệng, thực quản, dạ dày, ruột giữa và ruột sau. Khi thức ăn được tiêu hóa, các chất như axit amin, đường đơn, vitamin và khoáng chất sẽ được hấp thu qua thành ruột vào máu, từ đó phục vụ cho quá trình sinh trưởng và trao đổi chất.

Ba yếu tố chính ảnh hưởng đến hiệu quả hấp thu dinh dưỡng ở tôm gồm:

• Chất lượng thức ăn: thành phần dinh dưỡng, độ tiêu hóa, độ tươi.
• Tình trạng đường ruột: mức độ tổn thương, viêm nhiễm, hệ vi sinh vật.
• Môi trường nuôi: nhiệt độ, pH, độ mặn, độc tố, khí độc.

Chọn thức ăn phù hợp để tăng hấp thu dinh dưỡng ở tôm

Thức ăn là yếu tố nền tảng quyết định mức độ hấp thu dinh dưỡng ở tôm. Thức ăn chất lượng thấp không chỉ khiến tôm hấp thu kém mà còn tăng chất thải, ô nhiễm nước và nguy cơ bệnh tật.

Người nuôi nên ưu tiên lựa chọn thức ăn:

• Có hàm lượng protein phù hợp: 38–42% với tôm giống, 30–36% với tôm thương phẩm.
• Dễ tiêu hóa, cân đối giữa nguyên liệu động vật và thực vật.
• Được bổ sung enzyme tiêu hóa (protease, amylase, lipase) giúp tôm phân giải và hấp thu dinh dưỡng hiệu quả.
• Không chứa nguyên liệu mốc, oxy hóa hoặc kém chất lượng.

Ngoài ra, cần bảo quản thức ăn nơi khô ráo, thoáng mát để tránh mất giá trị dinh dưỡng và nhiễm nấm độc.

Tăng cường sức khỏe đường ruột – Nền tảng cho hấp thu hiệu quả

Ruột là nơi hấp thu chính của các dưỡng chất. Nếu ruột bị tổn thương bởi vi khuẩn, virus, ký sinh trùng hay độc tố, quá trình hấp thu dinh dưỡng ở tôm sẽ bị gián đoạn nghiêm trọng. Các giải pháp hỗ trợ đường ruột bao gồm:

Sử dụng men vi sinh

Các chủng như Bacillus subtilis, Lactobacillus, B. licheniformis giúp:

• Ổn định hệ vi sinh đường ruột.
• Cạnh tranh với vi khuẩn gây bệnh.
• Tiết enzyme hỗ trợ tiêu hóa.
• Hấp thu và trung hòa độc tố ruột.

→ Có thể bổ sung men vào thức ăn hoặc cho ăn định kỳ 2–3 lần/tuần.

Xem thêm: Sử Dụng Vi Sinh Trong Ao Nuôi Tôm

Bổ sung Prebiotics và Beta-glucan

• Prebiotics như MOS, FOS không bị tiêu hóa nhưng giúp nuôi vi khuẩn có lợi.
• Beta-glucan (chiết từ nấm men) kích thích miễn dịch ruột, tăng sức đề kháng và khả năng hấp thu.

Bổ sung vitamin và khoáng chất

Dù chiếm tỷ lệ nhỏ, nhưng vitamin và khoáng đóng vai trò quan trọng trong quá trình chuyển hóa và hấp thu dinh dưỡng ở tôm.

Cần đặc biệt lưu ý:

• Vitamin nhóm B (B1, B6, B12): Tăng chuyển hóa và kích thích ăn.
• Vitamin C, E: Tăng sức đề kháng, bảo vệ tế bào ruột.
• Khoáng vi lượng: Kẽm, mangan, sắt – tham gia cấu trúc enzyme tiêu hóa.
• Khoáng đa lượng: Canxi, magie, kali, natri – duy trì cân bằng điện giải và hỗ trợ hấp thu dưỡng chất.

→ Có thể trộn vào thức ăn hoặc hòa tan vào nước để bổ sung định kỳ.

Quản lý môi trường ao nuôi

Môi trường xấu làm suy giảm hệ vi sinh ruột, tổn thương tế bào hấp thu và tăng nguy cơ nhiễm bệnh.

Người nuôi cần:

– Duy trì pH từ 7.8–8.3, kiềm từ 100–150 ppm.

– Kiểm soát khí độc:

• NH₃ < 0.1 mg/L.
• NO₂ < 0.5 mg/L.

– Sục khí đầy đủ, tạo dòng chảy nhẹ, kích thích ăn uống và tiêu hóa.

– Sử dụng chế phẩm sinh học định kỳ để cải thiện chất lượng nước và đáy ao.

Một số lưu ý quan trọng khác

• Không thay đổi thức ăn đột ngột, tránh gây stress đường ruột.
• Cho ăn vừa đủ, tránh dư thừa gây ô nhiễm và giảm hấp thu.
• Theo dõi phân tôm thường xuyên: nếu thấy phân trắng, đứt khúc, nhớt… cần xử lý ngay.

Việc hỗ trợ khả năng hấp thu dinh dưỡng ở tôm không chỉ giúp tăng trưởng nhanh, giảm FCR và tăng sức đề kháng, mà còn là chìa khóa để nuôi tôm hiệu quả và bền vững. Người nuôi cần phối hợp nhiều giải pháp: chọn thức ăn tốt – chăm sóc đường ruột – bổ sung vi chất – kiểm soát môi trường, nhằm đảm bảo quá trình hấp thu dinh dưỡng diễn ra tối ưu nhất. Đây chính là hướng đi bền vững cho ngành tôm hiện đại.